Мерейіміз үстем болған кездер аз емес

Қай кезеңде де қай елде болмасын мәдениет пен өнер – халықтың рухани болмысының айнасы, бағдарлы болашағының бастауы. Мәдениеттің өсуі – елдің өсуі, ұлттың өсуі. Тәуелсіздігіне тәубе етіп, Мәңгілік Ел болуды мұрат тұтқан халқымыздың рухани бай дүниесінің өлшемі мен өресі де осы мәдениет пен өнер шоқтығында жатыр. Ал оның Ұлытау ауданындағы деңгейі қандай? Оны төмендегі сұхбаттан пайымдай аласыз.

– Нұрлан Жолаушыұлы, әңгімемізді сіз басқаратын мекеменің құрылымынан бастасақ. Ауданда қанша мәдени нысан бар?

– Ұлытау аудандық мәдениет және тілдерді дамыту бөлімі барлығы 32 мәдени нысанды құрайды. Оның екеуі Мәдениет үйі, біреуі мәдени-сауық орталығы, он екісі ауылдық клуб үйі және он жетісі кітапхана. Екі кітапхана аудан басында орналасқан. Олардың біреуі аудандық орталықтандырылған кітапхана, екіншісі аудандық балалар кітапханасы. Қалған он бесі ауылдық кітапханалар.

– Өткен жылды қалай қорытындыладыңыздар? Қандай жетістіктеріңіз бар?

– Біздің жұмысымызға бағаны көрермендер мен оқырмандар береді ғой. Әйтсе де елімізде, тіпті шет елдерде болған өнер байқауларына қатысып, мерейіміз үстем болған кездер аз болған жоқ өткен жылы. Әріден бастап айтар болсам, 2024 жылдың наурыз айында Түркия елінің Стамбул қаласында өткен Халықаралық «ALASH STAR» көпжанрлы өнер байқауына Ұлытау аудандық Мәдениет үйінің жанынан құрылған домбыра үйірмесінің және ауылдық клуб үйлеріндегі көркем сөз үйірмесінің оқушылары қатысып, жоғары деңгейде өнер көрсетті.

Республикалық деңгейдегі өнер байқауларында да өнерлі өрендеріміз топ жарып жүр. Мәселен, Шымкент қаласында өткен «Твой выход» атты Республикалық байқауға Мәдениет үйі жанынан құрылған «Жасмина» би тобы қатысып, кіші топ бас жүлде және орташа топ жүлделі екінші орынды иеленді. Облыстық байқауларда да бәсіміз жоғары екенін мақтана айта аламын.

Айта берсек жетістік көп. Оның бәрін бір сұхбатқа сыйғызу мүмкін емес. Әр Мәдениет үйі, клубтар жанындағы бишілер мен күйшілердің басын біріктірген шағын өнер ұжымдары өз деңгейлерінде биіктерді бағындырып жүр.

Осы орайда жекелеген қызметкерлеріміздің де мемлекеттік деңгейдегі марапаттарға, жоғары атақтарға ие болғанын айта кету ләзім. Мәселен, Жезді мәдени-сауықтыру орталығының директоры Айтбек Бейсенбаев Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың Жарлығымен «Ерен еңбегі үшін» медалімен марапатталды. Ал, Ұлытау аудандық Мәдениет үйінің көркемдік жетекшісі Рахат Ниязов Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігінің «Мәдениет саласының үздігі» төсбелгісімен, Ұлытау аудандық Мәдениет үйінің әдістемелік бөлім меңгерушісі Гаухар Әбілдина облыс әкімінің «Үздік мәдениет қызметкері» номинациясымен марапатталды.

– Жақсы екен. Айтпақшы, V Дүниежүзілік көшпенділер ойындары кезінде де сіздер дараландыңыздар емес пе?

– Иә, дұрыс айтасыз. V Дүниежүзілік көшпенділер ойындары аясында өткен «Аламан құрақ» фестиваліне біздің ауданның ісмерлері де қатысып, ауданның ғана емес, тұтас облыстың мерейін үстем етті. Атап айтқанда, Жезді кенті мәдени-сауықтыру орталығының қызметкері А.Т.Садвакасова «Аламан құрақ» қатысушыларымен рекорд орнатқаны үшін Қазақстанның рекордтар кітабына енгендігі жөнінде сертификатпен марапатталды. Бір мезгілде кілем тәріздес жайылған құрақ көрпе жобасына 450 құрақшы қатысты.

– Керемет. Ал енді, мұндай жетістіктерге жету үшін мәдениет ошақтарының да талапқа сай болуы керек қой. Әңгімені осы арнаға аударсақ. Материалдық-техникалық жағдайларыңыз қандай деңгейде?

– Ана бір кезеңдердегідей емес, қазір Мәдениет үйлері мен ауыл клубтарының, кітапханалардың материалдық-техникалық базалары жақсы жолға қойылған. Ғимараттар жөнделіп, клубтарға заманауи құрал-жабдықтар алынған. Бұл бағытта аудан әкімінің қолдауын ерекше атап айтуға болады. Материалдық-техникалық базаны нығайту бағыты бойынша Ұлытау ауданы әкімінің қолдауымен 2024 жылы жергілікті бюджеттен Бозтұмсық (Қаракеңгір) ауылдық клуб үйіне модульді қазандық орнату үшін 11 270,5 мың теңге бөлінді. 9 999,0 мың теңгеге «NSO grouр» ЖШС ұтып алып, орнатты және «Әділет құрылыс» ЖШС арқылы 14 412,0 мың теңгеге Ұлытау аудандық мәдениет және тілдерді дамыту бөлімінің балансындағы ғимараттың шатырын және ішкі ағымдағы жөндеу жұмыстары жүргізілді.

Материалдық-техникалық базаны нығайту мақсатында оның ішінде Ұлытау аудандық Мәдениет үйіне 29 510,0 мың теңгеге музыкалық аппаратура сатып алынды.

– Әлгінде кітапханалар жайлы айтып қалдыңыз. Енді сол рухани орталықтың жұмысы жайлы әңгімелесеңіз.

– Аудан бойынша кітап қоры – 207 841 дана, оның ішінде қазақ тіліндегі кітаптар – 150 703 дананы құрайды. Өткен жылы жаңадан 3945 дана кітап келді. Оның 585 данасы жергілікті бюджет қаржысына, 1386 данасы мемлекеттік тапсырыс аясында, 1974 данасы демеушілер көмегімен алынды.

Орталық кітапхана жүйесі бойынша 4 үлгілі кітапхана бар. Олар аудандық орталық, Аманкелді, Алғабас, Жезді кітапханалары. Барлық кітапханалар интернет желісіне қосылған. 4 кітапхана – аудандық орталық, аудандық балалар, Жезді кенті, Қаракеңгір ауылдық кітапханалары мегалайн желісіне, 13 кітапхана «Дара Холдинг» желісіне қосылған.

Ұлытау ауданының Орталықтандырылған кітапханалар жүйесінде 4 жоба жұмыс істеп тұр. Олар: «Оқитын өлке», «Туған өлкем – неткен көркем», «Өз өлкеңді танып біл», «Ертегі-тәрбие көзі».

Өткен жылы ОКЖ бойынша – 422 іс-шара өткізілді. Аудандық орталық кітапханада ulytau-kitaphana.rrt.kz сайты жұмыс істеп тұр. Ұлытау аудандық ОКЖ-де әлеуметтік фейсбук және ютуб желілері ашылған, 17 кітапханада желіге кіруге мүмкіндігі бар. Аудан бойынша жылжымалы кітапханалардың саны – 21.

– Сіз басқаратын бөлім «Мәдениет және тілдерді дамыту» деп аталады. Осы тіл саласы бойынша не айта аласыз?

– Бұл бағытта да аз жұмыс атқарылып жатқан жоқ. Ұлытау өңірі мемлекет құраушы халық көп шоғырланған аймақ. Аудан халқының саны – 11 187 адам. Этникалық құрамы мынадай: қазақтар – 10 604 адам, орыстар – 323 адам, өзге ұлттар – 5%. Ұлытау ауданында құрамдас бөліктер саны – 104, ауылдық округ – 15, елді мекен – 14 және 3 кент бар. Көше атауларының 80 пайызы қазақ тілінде. Аудан аумағындағы ономастикалық атаулары бойынша жүргізілген мониторингке сәйкес, бүгінгі күні идеологиялық тұрғыдан ескірген 1 елді мекен, 4 көше анықталып, қайта атау бойынша құжаттары дайындалуда.

2024-2028 жылдарға арналған республикалық Жол картасы бойынша №1 тірек мектебіне (ресурстық орталық) – «Шоқан Уәлиханов, №3 жалпы білім беретін мектепке – Баубек Бұлқышев, №6 тірек мектебіне (ресурстық орталық) – Қаныш Сәтбаев, №9 жалпы білім беретін мектепке – Сейілбек Жанайдаров, №7 жалпы білім беретін мектепке – «Абай атындағы жалпы білім беретін мектебі», №11 жалпы білім беретін мектепке – Мұстафа Шоқай, №17 жалпы білім беретін мектепке – Ыбырай Алтынсарин есімдерін беру жоспарланып отыр.

Сонымен қатар аудан орталығындағы Мәдениет үйіне – Камал Смайыловтың, Қарсақбай кентінің Мәдениет үйіне – Ілияс Есенберлиннің есімдерін беру бойынша басқармаға хат жолданды.

– Соңғы сауал. Шешімін күткен қандай маңызды мәселелер бар. Оларды шешу бағытында қандай қолдау күтіп отырсыздар?

– Проблемалық мәселелер жоқ емес. Бұл бағытта аудандық әкімдікке, облыстық басқармаға хаттар жолданды. Бүгінгі күні Ұлытау аудандық мәдениет үйіне орташа деңгейде жөндеу жұмыстарын жүргізу қажет. Сондай-ақ, Ақтас кенттік клубы, Мибұлақ, Қаракеңгір, Борсеңгір, Байқоңыр ауылдық округ клубтары да ағымдағы жөндеуді қажет етеді.

Мәдениет және клуб үйлерінің материалдық-техникалық базасын нығайту да күн тәртібінде тұр. Атап айтқанда, музыкалық жиһаздар сатып алу, көркемөнерпаздарға сахна киімдерін, көрермен залдарының орындықтарын ауыстыру керек.

Салаға білікті мамандар да ауадай қажет. Осы мақсатта «Дипломмен ауылға» бағдарламасы бойынша ауылға мамандар тарту өзекті. Ол үшін бірінші кезекте қаражаттары шешілгені абзал.

Бүгінгі күні бізге барлығы – 1 082 536,0 теңге бөлінді. Оның ішінде Мәдениет үйіне – 814 328,0 теңге, орталықтандырылған кітапхана жүйесіне – 167 754,0 теңге. Ал, Жезді кенті мәдени-сауықтыру орталығына Жезді кенттік әкімдігі арқылы – 117 188,0 мың теңге субвенция берілді.

Ұлытау ауданы әкімдігінің қолдауымен 2025 жылдың бюджетінен мемлекеттік тілдің қолдану аясын кеңейту, мемлекеттік тілдің мәртебесі мен маңызын кеңінен насихаттау, өзге ұлт өкілдері арасында қазақ тілін білу деңгейін көтеру мақсатында – 1 800,0 теңге және жоғарыда аталған проблемалық міселелер – Жезді кенттік кітапханасының, Ұлытау аудандық мәдениет үйінің, Ақтас, Байқоңыр, Мибұлақ клуб үйлерінің күрделі және ағымдағы жөндеу жұмыстарын жүргізу үшін жобалық сметалық құжаттарды дайындауға 3 590,0 теңге бөлінді.

– Әңгімеңізге рақмет.

Сұхбаттасқан Ізтай Белгібайұлы.